เมล็ดพันธุ์ ฝ้ายขาว 35 เมล็ด
ฝ้ายขาว (ชื่อวิทยาศาสตร์: Gossypium herbaceum L.) เป็นไม้พุ่มขนาดเล็กถึงขนาดกลาง มีอายุประมาณ 1 ปี (annual) ในการปลูกเพื่อเก็บเกี่ยวเส้นใย แต่ในสภาพแวดล้อมที่เหมาะสมอาจมีอายุได้หลายปี (perennial) มีลักษณะเด่นคือให้ปุยสีขาวนุ่มฟูห่อหุ้มเมล็ด ซึ่งเป็นเส้นใยฝ้ายที่เรานำมาใช้ประโยชน์ ลักษณะโดยทั่วไปคือ:
- ลำต้น ตั้งตรง สูงประมาณ 0.5 – 1.5 เมตร แตกกิ่งก้านสาขา มีขนปกคลุม
- ใบ เป็นใบเดี่ยว ออกสลับ มีก้านใบยาว รูปใบเป็นแฉก 3-5 แฉก ขอบใบหยัก มีขนปกคลุม
- ดอก ออกดอกเดี่ยวตามซอกใบ มีกลีบเลี้ยงสีเขียวเป็นแฉก มีกลีบดอก 5 กลีบ สีขาวหรือสีเหลืองอ่อน เมื่อดอกบานเต็มที่จะเปลี่ยนเป็นสีชมพูหรือม่วง
- ผล เป็นสมอ (boll) รูปไข่ เมื่อแก่จะแตกออก ภายในมีเมล็ดสีดำ มีปุยสีขาวหรือสีขาวอมเหลืองปกคลุม
คุณสมบัติ
- ให้เส้นใยคุณภาพดี เส้นใยฝ้ายขาวมีความยาวปานกลางถึงยาว มีความเหนียว ทนทาน ดูดซับน้ำได้ดี และระบายอากาศได้ดี ทำให้เหมาะสำหรับการนำไปผลิตเป็นเสื้อผ้า เครื่องนุ่งห่ม และสิ่งทอต่างๆ
- ทนทานต่อสภาพแวดล้อมบางอย่าง ฝ้ายขาวบางสายพันธุ์มีความทนทานต่อสภาพแห้งแล้งและโรคบางชนิดได้ดีกว่าฝ้ายชนิดอื่นๆ
- เมล็ดมีน้ำมัน เมล็ดฝ้ายขาวมีน้ำมัน (cottonseed oil) ซึ่งสามารถนำไปใช้ประโยชน์ได้
- กากเมล็ดเป็นอาหารสัตว์ หลังจากการสกัดน้ำมัน กากเมล็ดฝ้ายสามารถนำไปใช้เป็นอาหารสัตว์ได้
ประโยชน์ของฝ้ายขาว
- อุตสาหกรรมสิ่งทอ เส้นใยฝ้ายเป็นวัตถุดิบหลักในการผลิตเสื้อผ้า เครื่องนุ่งห่ม ผ้าปูที่นอน ผ้าขนหนู และสิ่งทออื่นๆ อีกมากมาย
- อุตสาหกรรมน้ำมัน เมล็ดฝ้ายใช้ในการสกัดน้ำมันฝ้าย ซึ่งใช้ในการประกอบอาหารและในอุตสาหกรรมอื่นๆ
- อาหารสัตว์ กากเมล็ดฝ้ายเป็นแหล่งโปรตีนที่ดีสำหรับสัตว์เคี้ยวเอื้อง เช่น วัว และยังใช้ผสมในอาหารสัตว์อื่นๆ ได้
- ผลิตภัณฑ์อื่นๆ เส้นใยสั้นๆ ที่ติดอยู่กับเมล็ด (linters) สามารถนำไปใช้ผลิตกระดาษ พลาสติก และเซลลูโลสอื่นๆ
- การเกษตร การปลูกฝ้ายเป็นพืชเศรษฐกิจที่สำคัญในหลายประเทศ สร้างรายได้ให้กับเกษตรกรและอุตสาหกรรมที่เกี่ยวข้อง
วิธีการปลูก
การปลูกฝ้ายขาวมีขั้นตอนหลักๆ ดังนี้
-
การเตรียมดิน
- เลือกพื้นที่ปลูกที่มีดินร่วน ระบายน้ำได้ดี มีความอุดมสมบูรณ์ และมีค่า pH ประมาณ 5.5 – 7.0
- ไถพรวนดินให้ลึกประมาณ 20-30 เซนติเมตร ตากดินทิ้งไว้ประมาณ 1-2 สัปดาห์ เพื่อกำจัดวัชพืชและแมลงในดิน
- ปรับปรุงดินด้วยปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมัก
-
การเตรียมเมล็ด
- เลือกใช้เมล็ดพันธุ์ฝ้ายขาวที่มีคุณภาพดี เหมาะสมกับสภาพพื้นที่และฤดูกาลปลูก
- อาจมีการคลุกเมล็ดด้วยสารป้องกันเชื้อราและแมลงตามคำแนะนำ
-
การปลูก
- กำหนดระยะปลูกที่เหมาะสม โดยทั่วไปจะใช้ระยะระหว่างแถวประมาณ 75-100 เซนติเมตร และระยะระหว่างต้นประมาณ 20-30 เซนติเมตร ขึ้นอยู่กับพันธุ์และวิธีการจัดการ
- หยอดเมล็ดลงในหลุมลึกประมาณ 2-3 เซนติเมตร กลบดิน รดน้ำให้ชุ่ม
-
การให้น้ำ
- ในช่วงแรกของการเจริญเติบโต ควรรดน้ำอย่างสม่ำเสมอเพื่อให้ดินมีความชื้นเพียงพอ
- เมื่อต้นฝ้ายโตขึ้นและเริ่มติดดอกออกผล ควรให้น้ำอย่างสม่ำเสมอ แต่ระวังอย่าให้น้ำขัง
- ลดการให้น้ำในช่วงใกล้เก็บเกี่ยวเพื่อให้สมอฝ้ายแตกดี
-
การใส่ปุ๋ย
- ใส่ปุ๋ยตามความเหมาะสมของสภาพดินและระยะการเจริญเติบโต โดยทั่วไปจะมีการใส่ปุ๋ยรองพื้นก่อนปลูก และใส่ปุ๋ยแต่งหน้าในช่วงที่ต้นฝ้ายกำลังเจริญเติบโตและติดดอกออกผล
- ควรใช้ปุ๋ยที่มีธาตุอาหารหลัก (ไนโตรเจน ฟอสฟอรัส โพแทสเซียม) ในอัตราส่วนที่เหมาะสม
-
การกำจัดวัชพืช
- ควรกำจัดวัชพืชอย่างสม่ำเสมอ เพื่อลดการแข่งขันธาตุอาหารและแสงแดด
- สามารถใช้วิธีการถอนด้วยมือ การใช้เครื่องมือ หรือการใช้สารกำจัดวัชพืช (ตามคำแนะนำ)
-
การป้องกันและกำจัดศัตรูพืชและโรค
- หมั่นตรวจแปลงปลูกอย่างสม่ำเสมอเพื่อเฝ้าระวังการระบาดของศัตรูพืชและโรค
- หากพบการระบาด ควรทำการป้องกันและกำจัดด้วยวิธีที่เหมาะสม เช่น การใช้สารชีวภัณฑ์ สารเคมี (ตามคำแนะนำ) หรือการจัดการแบบผสมผสาน
-
การเก็บเกี่ยว
- เมื่อสมอฝ้ายแก่และแตกออก ปุยฝ้ายจะฟูขาว พร้อมสำหรับการเก็บเกี่ยว
- การเก็บเกี่ยวสามารถทำได้ด้วยมือหรือใช้เครื่องเก็บเกี่ยว ขึ้นอยู่กับขนาดของพื้นที่ปลูกและแรงงาน
-
การจัดการหลังการเก็บเกี่ยว
- นำปุยฝ้ายที่เก็บเกี่ยวได้ไปตากแดดให้แห้งสนิท เพื่อลดความชื้นและป้องกันเชื้อรา
- นำฝ้ายไปเข้าสู่กระบวนการกะเทาะเมล็ด (ginning) เพื่อแยกเส้นใยออกจากเมล็ด
ข้อควรจำ วิธีการปลูกและการดูแลรักษาฝ้ายอาจแตกต่างกันไปบ้างตามสายพันธุ์ สภาพภูมิอากาศ และเทคนิคการจัดการในแต่ละพื้นที่
