เมล็ดพันธุ์ น้ำเต้าเขาควาย 12 เมล็ด
น้ำเต้าเขาควาย (ชื่อวิทยาศาสตร์: Lagenaria siceraria) เป็นพืชในวงศ์ Cucurbitaceae (วงศ์เดียวกับแตงกวา ฟักทอง บวบ) เป็นไม้เถาเลื้อย มีลักษณะเด่นที่ผลมีรูปร่างคล้ายเขาควาย คือมีส่วนคอดตรงกลางและมีส่วนปลายสองข้างที่โค้งออก มีชื่อเรียกอื่น ๆ เช่น น้ำเต้าบิด น้ำเต้าสองตอน หรือน้ำเต้าคู่ เป็นพืชพื้นเมืองของเขตร้อนและกึ่งเขตร้อนทั่วโลก มีการปลูกเพื่อใช้ประโยชน์หลากหลายมาตั้งแต่สมัยโบราณ
คุณสมบัติ
- ลักษณะทางพฤกษศาสตร์: เป็นไม้เถาเลื้อย มีมือเกาะ ลำต้นมีขนปกคลุม ใบเดี่ยว รูปไตหรือรูปกลม ขอบใบหยัก ดอกเดี่ยว สีขาวหรือเหลืองอ่อน ผลมีรูปร่างเป็นเอกลักษณ์คล้ายเขาควาย ผิวผลเรียบ เมื่อยังอ่อนมีสีเขียว เมื่อแก่จะเปลี่ยนเป็นสีเหลืองหรือน้ำตาลอ่อน เปลือกแข็ง เนื้อภายในกลวงเมื่อแห้ง
- การเจริญเติบโต: เจริญเติบโตได้ดีในสภาพอากาศร้อนและชื้น ต้องการแสงแดดจัด ดินร่วน ระบายน้ำได้ดี
- การออกดอกติดผล: ออกดอกและติดผลในช่วงฤดูฝนหรือช่วงที่มีความชื้นสูง
- การขยายพันธุ์: ขยายพันธุ์ด้วยการเพาะเมล็ด
ประโยชน์ของน้ำเต้าเขาควาย
- ภาชนะ เมื่อผลแก่จัดและนำไปตากแห้ง เนื้อภายในจะกลวง ทำให้สามารถนำมาใช้เป็นภาชนะใส่น้ำดื่ม น้ำมัน หรือของเหลวอื่น ๆ ได้ เป็นภูมิปัญญาดั้งเดิมที่ใช้กันมาอย่างยาวนาน
- เครื่องดนตรี สามารถนำผลแห้งมาทำเป็นเครื่องดนตรีประเภทเครื่องเขย่า เช่น แซ็กโซโฟนน้ำเต้า หรือใช้ประกอบกับเครื่องดนตรีอื่น ๆ
- ของตกแต่ง ด้วยรูปร่างที่เป็นเอกลักษณ์สวยงาม สามารถนำผลแห้งมาตกแต่งบ้าน ร้านค้า หรือใช้ในงานศิลปะต่าง ๆ
- งานประดิษฐ์ นำมาแกะสลัก วาดลวดลาย หรือตกแต่งเพิ่มเติมเพื่อทำเป็นของที่ระลึก ของขวัญ หรือเครื่องประดับ
- ใช้ในพิธีกรรมและความเชื่อ ในบางท้องถิ่น มีความเชื่อและนำน้ำเต้าเขาควายไปใช้ในพิธีกรรมต่าง ๆ
- ประโยชน์ทางยา (บางส่วน) มีรายงานการใช้ประโยชน์ทางยาพื้นบ้านในบางส่วนของโลก เช่น ใช้เนื้อผลอ่อนเป็นยาขับปัสสาวะ หรือใช้เมล็ดเป็นยาถ่ายพยาธิ แต่ควรศึกษาข้อมูลและปรึกษาผู้เชี่ยวชาญก่อนนำมาใช้
วิธีการปลูก
- การเตรียมดิน เลือกพื้นที่ปลูกที่มีแสงแดดจัด ดินร่วน ระบายน้ำได้ดี ไถพรวนดินให้ลึกประมาณ 20-30 เซนติเมตร กำจัดวัชพืช และผสมปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมักเพื่อเพิ่มความอุดมสมบูรณ์
- การเพาะเมล็ด
- นำเมล็ดมาแช่น้ำอุ่นประมาณ 6-8 ชั่วโมง เพื่อกระตุ้นการงอก
- เพาะเมล็ดในกระถางเพาะ หรือแปลงเพาะ กลบดินบาง ๆ รดน้ำให้ชุ่ม
- เมื่อต้นกล้ามีใบจริง 2-3 คู่ ให้ย้ายลงแปลงปลูก หรือปลูกในกระถางขนาดใหญ่
- การปลูกลงแปลง
- ขุดหลุมปลูกให้มีขนาดประมาณ 30x30x30 เซนติเมตร ระยะห่างระหว่างหลุมประมาณ 1-2 เมตร และระยะห่างระหว่างแถวประมาณ 2-3 เมตร
- รองก้นหลุมด้วยปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมัก
- นำต้นกล้าลงปลูก กลบดินให้มิดโคนต้น กดดินเบา ๆ และรดน้ำให้ชุ่ม
- การทำค้าง เนื่องจากน้ำเต้าเขาควายเป็นไม้เถาเลื้อย จึงจำเป็นต้องทำค้างเพื่อให้เถาเลื้อยเกาะ ค้างอาจทำจากไม้ไผ่ ตาข่าย หรือวัสดุอื่น ๆ ที่แข็งแรง
- การให้น้ำ ควรรดน้ำสม่ำเสมอ โดยเฉพาะในช่วงแรกของการปลูกและช่วงที่ผลกำลังเจริญเติบโต ควรรดน้ำในช่วงเช้าหรือเย็น และหลีกเลี่ยงการรดน้ำโดนใบโดยตรงเพื่อป้องกันโรค
- การให้ปุ๋ย ให้ปุ๋ยเคมีสูตรเสมอ (เช่น 15-15-15) หรือปุ๋ยอินทรีย์ ทุก 2-3 สัปดาห์ เพื่อบำรุงต้นและส่งเสริมการติดผล
- การดูแลรักษา
- การกำจัดวัชพืช ควรกำจัดวัชพืชอย่างสม่ำเสมอ
- การตัดแต่งกิ่ง ตัดแต่งกิ่งแขนงที่ไม่จำเป็นออก เพื่อให้เถาหลักเจริญเติบโตได้ดี และช่วยให้ผลได้รับแสงแดดอย่างทั่วถึง
- การผสมเกสร (หากจำเป็น) หากการติดผลไม่ดี อาจต้องช่วยผสมเกสรด้วยมือ โดยนำเกสรตัวผู้มาแตะที่เกสรตัวเมียในช่วงเช้า
- การป้องกันโรคและแมลง เฝ้าระวังโรคและแมลง หากพบปัญหาให้รีบทำการป้องกันและกำจัดด้วยวิธีที่เหมาะสม
